Τρίτη, 14 Απριλίου 2009
ΤΑ ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ "ΞΑΝΑΓΕΜΙΖΟΥΝ" ΑΠΟ ΜΟΝΑ ΤΟΥΣ!
Peak Oil Theory ή Αβιοτική προέλευση του Πετρελαίου
Καθώς η τιμή του πετρελαίου ανεβαίνει ραγδαία, βομβαρδιζόμαστε με τις απειλές περι σταδιακής εξάντλησης του, ενω μαθαίνουμε οτι φτάσαμε στο κρίσιμο σημείο όπου η άντληση ενός βαρελιού πετρέλαιο θα κοστίζει... όσο ένα βαρέλι πετρέλαιο(Peak Oil Theory)!
Αντιμετωπίζουμε λοιπόν το τέλος του ανθρώπινου πολιτισμού όπως τον ζούμε σήμερα; Ή βρισκόμαστε μπροστά σε μια ακόμη καταχθόνια συνομωσία;
Μην ανησυχείτε!Αποκαλύπτουμε τη νέα εκπληκτική επιστημονική ανακάλυψη:τα κοιτάσματα πετρελαίου «ξαναγεμίζουν» απο μόνα τους!
Όμως υπάρχει αιτία ανησυχίας και είναι αλλού...
Κάθεστε χαλαροί στον καναπέ ή στην πολυθρόνα σας και καθώς βλέπετε στην τηλεόραση ένα δελτίο ειδήσεων ή διαβάζετε την εφημερίδα σας, έρχεστε σε επαφή με μια ανελέητη πραγματικότητα που απειλεί άμεσα το πορτοφόλι σας. Την αύξηση των τιμών του πετρελαίου...
Και είναι σίγουρο πως θα ακούσετε ένα σχόλιο ή διαβάσετε ένα άρθρο που θα «εξηγεί» στον αναγνώστη τους λόγους της ανόδου της τιμής του πετρελαίου, με έναν τρόπο που θα τον κάνει να αισθανθεί πως δεν μπορεί να κάνει τίποτα άλλο παρά να αποδεχθεί τη σκληρή πραγματικότητα.
Διαβάζετε ένα «προχωρημένο» περιοδικό. Και πάλι θα βρείτε μπροστά σας κάποια αναφορά στο θέμα του πετρελαίου. Σε αυτήν, όμως, την περίπτωση, ίσως και να βρείτε πιο εκτεταμένες αναλύσεις για ένα θέμα που στα υπόλοιπα ΜΜΕ τείνει είτε να υποβαθμίζεται είτε να περιθωριοποιείται. Ότι, δηλαδή, στο σχετικά εγγύς μέλλον τα κοιτάσματα του πετρελαίου θα εξαντληθούν, και η ζωή μας, όπως την ξέραμε, δεν θα μπορεί πια να είναι η ίδια... Καθώς και όλες τις δυσάρεστες επι πτώσεις που αυτό θα επιφέρει στη ζωή μας... Μπορεί μάλιστα να διαβάσετε ή να δείτε και το όνομα της πρόβλεψης αυτής -της «Peak Oil theory»- ίσως και το ποιος δημιούργησε χο μοντέλο αυτής της θεωρίας, πότε έγιναν αυτές οι προβλέψεις, σε ποιο βαθμό έχουν επαληθευτεί μέχρι σήμερα, ποια είναι τα επι στημονικά δεδομένα που τη στηρίζουν, κλπ.
Ακόμη, ότι για να μην υπάρχουν άμεσα επιπτώσεις στην καθημερινότητα μας, θα πρέπει να αρχίσει η άντληση πετρελαίου και από κοιτάσματα που μέχρι σήμερα δεν ήταν οικονομικά συμφέρουσα η εκμετάλλευση τους. Πράγμα που σημαί νει ακόμα ακριβότερο πετρέλαιο! Τουλά χιστον, όμως, εντάξει, θα συνεχίσουμε να έχουμε ζέστη και ηλεκτρικό ρεύμα στα σπί τια μας, βενζίνη για τα αυτοκίνητα μας κ.ο.κ...
Το ΤΜ θα πληροφορήσει σχετικά τους αναγνώστες του σε τρία επίπεδα και θα φέρει στην επιφάνεια μια σειρά από περίεργες και άγνωστες πτυχές του θέματος αυτού.
• Το πρώτο αφορά κάποιες πτυχές της αύξη σης της τιμής του πετρελαίου, που κατά κανόνα παραγνωρίζονται ή αποσιωπούνται από τα ΜΜΕ.
• Το δεύτερο επίπεδο αφορά μια (δήθεν;) πραγματικότητα που μας «αποκαλύπτεται» σταδιακά, ότι, δηλαδή, τα παγκόσμια αποθέ ματα του πετρελαίου εξαντλούνται και πορευόμαστε προς το τέλος του κόσμου μας, όπως τον ξέρουμε. Εδώ, θα παρουσια στούν στοιχεία όχι μόνο από τη σχετικά γνω στή «Peak Oil Theory», αλλά και από μια άλλη αντίστοιχη θεωρία, την «Olduvai Gorge theory».
• Το τρίτο επίπεδο, που τα στοιχεία του θα παρουσιαστούν για πρώτη, απ' όσο γνωρί ζουμε, φορά στην Ελλάδα, θα θέσει μια πλη θώρα ερωτημάτων για τη σκοπιμότητα των όσων υποστηρίζονται στα δύο προηγούμενα επίπεδα. Εξάλλου τα όσα θα παρουσιασθούν στο άρθρο αυτό σίγουρα θα συζητηθούν αρκετά και, ως συνήθως, κάποιο διάστημα μετά θα τα δείτε και ως αποκλειστικά θέματα τηλεοπτικών εκπομπών...
Αλλά, πριν ξεκινήσουμε, ας δούμε μερικές βασικές πληροφορίες που πρέπει να θυμόμα στε: Η ποσότητα βάσει της οποίας γίνεται το εμπόριο του αργού πετρελαίου είναι το βαρέ λι. Ένα βαρέλι αντιστοιχεί σε 159 λίτρα.Η πάγκόσμια παραγωγή πετρελαίου για το 2004 υπολογίζεται κοντά στα 81 εκατομμύ ρια βαρέλια ημερησίως.
Το πραγματικό κόστος της άντλησης του πετρελαίου είναι ιδιαίτερα μικρό και κυμαί νεται από 0.50 έως 1,00 δολάριο το βαρέλι για τις γώρες της Μέσης Ανατολής, μέγρι 3,00 έως και 4,00 δολάρια το βαρέλι για το πετρέλαιο π.χ της Βόρειας θάλασσας (Αγγλία) ή των ΗΠΑ!
Στον ΟΠΕΚ συμμετέχουν 12 μόνο από τα κράτη που παράγουν πετρέλαιο: η Αλγερία, η Βενεζουέλα, τα Ενωμένα Αραβικά Εμιρά τα, η Ινδονησία, το Ιράν, το Ιράκ, το Κατάρ, το Κουβέιτ, η Λιβύη, η Νιγηρία και η Σαου δική Αραβία.
Καλώς ήλθατε στον κόσμο όχι μόνον της άντλησης, αλλά και της εξάντλησης του πετρελαίου.
Σύμφωνα με τη Διεθνή επιτροπή Ενέργειας (International Energy Agency, IEA), αυτήν την περίοδο για να καλυφθούν οι ανάγκες σε πετρέλαιο σε παγκόσμιο επίπεδο, χρειάζεται να αντλούνται περίπου 81,2 εκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου κάθε μέρα. Σύμφω να με την ΙΕΑ, οι ανάγκες αυτές παρουσιά ζουν σαφή και συνεχή αυξητική τάση. Το κομβικό σημείο, για χα σημερινά δεδομέ να, είναι όταν οι παγκόσμιες ημερήσιες ανάγκες φθάσουν τα 84 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου, τη συνολική δυνατότη τα παραγωγής που επισήμως υπάρχει σήμερα.
Στο σημείο αυτό, σύμφωνα πάντα με την ΙΕΑ, είναι πιθανό να βρεθούμε κάποια στιγμή στον επόμενο χρόνο, το 2005!
Αλλά λίγους μήνες νωρίτερα, οι ίδιες υπη ρεσίες της ΙΕΑ προέβλεπαν πως οι ανάγκες για το 2005 δεν θα ξεπεράσουν τα 82,6 εκα τομμύρια βαρέλια την ημέρα και έναν περί που χρόνο πριν υποστήριζαν πως η ζήτηση κοντά στο όριο των 84 εκατομμυρίων βαρε λιών ημερησίως δεν θα συνέβαινε πριν το 2007 ή το 2008. Εάν συνεχιστεί απλώς η ίδια ανοδική τάση στην αύξηση των ημερήσιων αναγκών σε πετρέλαιο, υπολογίζεται πως το 2020 οι ανάγκες θα έχουν φθάσει κοντά στα 120 εκατομμύρια βαρέλια. Και πως όλη η
------------------------------------------------------------------------------
Η παγκόσμια αγορά πετρελαίου και ο ρόλος των ΗΠΑ
Η τιμή του πετρελαίου σήμερα είναι κοντά ή και έχει ξεπεράσει τα 55 δολά ρια το βαρέλι! Οι ΗΠΑ, ως κράτος, έχουν σαφή οφέλη από τη διεθνή αυτή άνοδο των τιμών του πετρελαίου.
*Καταναλώνουν περισσότερο από το 26% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαί ου, ενώ ο πληθυσμός τους αντιστοιχεί μόνο στο 5% του παγκόσμιου πληθυσμού.
*Είναι η τρίτη μεγαλύτερη πετρελαιο παραγωγός χώρα και, ταυτόχρονα, ο μεγα λύτερος εισαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο. Από το πετρέλαιο που χρειάζονται εισήγαγαν το 55% για το 2001, ένα ποσο στό που μέχρι το 2020 αναμένεται να ξεπε ράσει το 66%.
*Τα στρατηγικά αποθέματα πετρελαίου των ΗΠΑ αυξήθηκαν από τα 100 στα 640 εκατομμύρια βαρέλια, που σημαίνει περί που 400.000 βαρέλια την ημέρα ή, αλλιώς, το 0,5% περίπου της συνολικής παγκό σμιας ημερήσιας παραγωγής πετρελαίου!
*Η ημερήσια ικανότητα διύλισης πετρε λαίου στις ΗΠΑ μειώθηκε κατά ένα εκα τομμύριο βαρέλια την ημέρα, ενώ η συνο λική ικανότητα αποθήκευσης των προϊό ντων της διύλισης του πετρελαίου κατά 15%.
Οι πέντε μεγαλύτερες εταιρείες πετρελαί ου που δραστηριοποιούνται σήμερα στις ΗΠΑ:
> ελέγχουν το 14,2% της παγκόσμιας πα ραγωγής πετρελαίου, όταν το 1993 έλεγχαν μόνο το 7,7%.
> ελέγχουν το 48% τον συνόλου της παρα γωγής πετρελαίου των ΗΠΑ, όταν το 1993 έλεγχαν μόνο το 33,7%.
> ελέγχουν το 50,3% της συνολικής ικα νότητας διύλισης πετρελαίου των ΗΠΑ, όταν το 1993 έλεγχαν μόνο το 33,4%.
> ελέγχουν το 21,3% της εθνικής παρα γωγής φυσικού αερίου των ΗΠΑ, όταν το 1993 έλεγχαν μόνο το 12,7%.
> ελέγχουν,το 61,8% της συνολικής αγο ράς καυσίμων των ΗΠΑ, όταν το 1993 έλεγ χαν μόνο το 27%..
> είχαν για το 2003 κέρδη, μετά από την αφαίρεση των φόρων, 60 δισεκατομμυρίων δολαρίων».
» Η αμερικανική οικονομία μπορεί να αντέξει τιμές πετρελαίου μέχρι και 60 δο λάρια το βαρέλι, σε αντίθεση με την Κίνα και την Ινδία, που με τιμές κοντά στα 40 δολάρια παρουσίασαν σημαντική μείωση των ρυθμών ανάπτυξης τους. Για το 2003, η Κίνα—δεύτερος μεγαλύτερος εισαγωγέ ας πετρελαίου σε παγκόσμιο επίπεδο μετά τις ΗΠΑ- κατανάλωνε 6 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου την ημέρα από τα οποία εισήγαγε τα 2,6. Αντίστοιχα, η Ινδία κατανάλωνε 2,4 εκατομμύρια βαρέ λια την ημέρα από τα οποία εισήγαγε τα 1,6 εκατομμύρια. Οι ανάγκες, τ,ης Ινδίας για το 2004, προβλέπεται νά αυξηθούν κατά 11%. Για το πρώτο εξάμηνο του 2004, η Κίνα χρειάστηκε να εισάγει 40% περισσότερο πετρέλαιο σε σχέση με το 2003, προκειμένου να σημειώσει ρυθμούς ανάπτυξης κοντά στο 9,5%.
------------------------------------------------------------------------------
σήμερα γνωστή και διαθέσιμη ποσότητα πετρελαίου θα έχει αντληθεί μέχρι το 2054. Μετά; Τι θα συμβεί μετά;
Πριν αναλογιστούμε το μετά, ωστόσο, υπάρχει ένα άλλο σημείο που θα περάσουμε, το σημείο που ορίζεται από τους ειδι κούς ως το σημείο μεγίστης δυνατής ημερήσιας άντλησης πετρελαίου, ή ως peak oil (production).
Στη συνέχεια, η ικανότητα άντλησης πετρελαίου βαθμιαία θα ελαττώνεται
μέχρι να φθάσει στο σημείο μηδέν. Αντίστοι χα, από το σημείο του peak oil και μετά, η τιμή του πετρελαίου θα αυξάνεται συνε χώς, θα φθάσει αρχικά κάπου κοντά στα 100 δολάρια το βαρέλι, για όσο διάστημα η παρά γωγη αρκεί να καλύψει σε αρκετό βαθμό τις ζωτικές ημερήσιες ανάγκες των περισσοτέ ρων κρατών, κι έπειτα, όταν το αντλήσιμο πετρέλαιο μειωθεί ακόμα περισσότερο, η τιμή του θα αρχίσει να αυξάνεται ανεξέλεγκτα.
Όμως, το λόμπι των πετρελαϊκών εταιρει ών υποστηρίζει ότι, τουλάχιστον εμείς, δεν πρόκειται να ζήσουμε ποτέ ούτε το peak oil ούτε την εξάντληση όλων των αποθεμάτων πετρελαίου. Οι εκπρόσωποι και οι επιστήμο νες των εταιρειών πετρελαίου υποστηρίζουν πως η αύξηση των τιμών και η βελτίωση της τεχνολογίας θα επιτρέψουν την ανακάλυψη και εκμετάλλευση νέων πετρελαϊκών κοιτα σμάτων. Ενδεικτικά, αναφέρονται στην περί πτωση των πετρελαίων της Βόρειας Θάλασ σας που η άντληση τους ξεκίνησε μόνο μετά από την προηγούμενη πετρελαϊκή κρίση, η οποία είχε οδηγήσει τις τιμές του πετρελαίου σε επίπεδα που να κάνουν οικονομικώς συμ φέρουσα την εκμετάλλευση του...
Στο σημείο αυτό μια παρένθεση. Αυτή η βεβαιότητα των πετρελαϊκών εταιρειών για υπάρχοντα μεγάλα κοιτάσματα πετρελαίου που είτε «δεν έχουν ανακαλυφθεί ακόμα» είτε δεν έχει αρχίσει η εκμετάλλευση τους, είναι δύσκολο να μην συνδυασθεί με όλα όσα λέγονται για τα πολύ μεγάλα κοιτάσματα πετρελαίου που υπάρχουν στον βυθό του Αιγαίου και γενικότερα στην Ελλάδα, τα οποία προς το παρόν και για μια σειρά από λόγους, που κατά καιρούς έχουν αναφερθεί σε παλιότερα άρθρα του ΤΜ, αφήνονται ανεκμετάλλευτα...
Αλλά ας ξαναγυρίσουμε στη θεωρία του peak oil... Σύμφωνα με τον Colin Campbell, έναν από τους περισσότερο γνωστούς εκπρο σώπους αυτής της θεωρίας, είτε ζούμε ήδη το σημείο της peak oil production είτε μας περιμένει κάποια στιγμή του 2005. Ο
Colin Campbell είναι γεωλόγος με διδακτορι κό από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και πρώην υψηλόβαθμο στέλεχος των πετρελαϊ κών εταιρειών ΒΡ, Texaco, Amoco και Fina. Ήδη από το 2000, ο Campell κατηγορούσε τις μεγάλες εταιρείες πετρελαίου ότι εξαπα τούν τον πλανήτη και ότι όλες οι χώρες του κόσμου παραγνωρίζουν το επερχόμενο πρό βλημα. Ιδίως οι πετρελαιοπαραγωγοί χώρες που επιμένουν να αντλούν πετρέλαιο από το υπέδαφος τους σαν να ήταν ανεξάντλητο ή σαν να μην υπάρχει αύριο.
Ο Campell σημείωνε πως τώρα πια ανα καλύπτουμε μόνο ένα βαρέλι πετρελαίου για κάθε τέσσερα βαρέλια που καταναλώ νουμε και παρέθετε μια σειρά από στοιχεία και συλλογισμούς που έδειχναν πως ήδη έχουμε καταναλώσει περίπου τα μισά από τα γνωστά αποθέματα πετρελαίου που έχουν βρεθεί στη Γη. Ανάμεσα στα άλλα, το 2000, ο Campbell στοιχημάτιζε πως το peak oil θα έρθει κάποια στιγμή μέσα στο 2005, και στη συνέχεια, η παραγωγή πετρε λαίου θα άρχιζε να μειώνεται με έναν ρυθμό της τάξεως του 3% ετησίως. Η πορεία των τιμών του πετρελαίου τους τελευταίους μήνες δείχνει πως ίσως να έχανε το στοίχημα για λίγους μήνες... Ίσως δηλαδή να είμαστε ήδη στο σημείο της peak oil production από το 2004. Ας δούμε, όμως, τη θεωρία του peak oil από τη βάση της.
Η θεωρία της Κορύφωσης της άντλησης πετρελαίου (Peak oil)
Το επίσημο όνομα της είναι «Hubbert Peak" theory», από το όνομα του γεωφυσικού Μ. King Hubbert που την πρότεινε στην επί στημονική κοινότητα που ασχολείται με το πετρέλαιο, το 1956. Είναι μια θεωρία που στηρίζεται στη λογική και συνδέει μια σειρά από οικονομικά, μαθηματικά, γεωλογικά και πολιτικά δεδομένα.
Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, η ικανότητα παραγωγής πετρελαίου μιας οποιασδήποτε πετρελαιοπαραγωγού περιοχής του πλανήτη ακολουθεί ένα δεδομέ νο και σταθερό μοντέλο μιας απλής κωδωνο είδους καμπύλης Gauss που, στην περίπτωση του πετρελαίου, έγινε γνωστή ως καμπύλη Hubbert.
Στην αρχή, μετά την ανακάλυψη του κοι τάσματος, υπάρχει μια σταθερή αύξηση της παραγωγής, στη συνέχεια το σημείο της μέγιστης παραγωγής (peak production), και μετά μια σταδιακή μείωση της ικανότητας παραγωγής με ρυθμούς αρχικά μικρούς και στη συνέχεια μεγαλύτερους, έως το σημείο του μηδενισμού της. Αν και αρχικά δεν είχε δοθεί ιδιαίτερη σημασία στη θεωρία αυτή, στη συνέχεια αποτέλεσε σημείο αναφοράς όλων όσων επενδύουν τα συμφέροντα τους στην προοπτική της βαθμιαίας εξάντλησης του πετρελαίου. Και αυτό, γιατί από το 1956 ο Hubbert είχε προβλέψει πως η ικανότητα παραγωγής πετρελαίου των ΗΠΑ θα παρου σίαζε αύξηση μέχρι το 1970, κάποια στιγμή στις αρχές της δεκαετίας του 1970 θα σημεί ωνε το peak της, και στη συνέχεια θα μειώ νονταν με σταθερούς ρυθμούς.
Η πρόβλεψη του Hubbert βγήκε σωστή, αν εξαιρέσουμε από τη συνολική ικανότητα παραγωγής πετρελαίου των ΗΠΑ τα κοιτά σματα που ανακαλύφθηκαν αργότερα στην Αλάσκα. Αν συμπεριληφθούν και τα κοιτά σματα της Αλάσκας, τότε η πρόβλεψη ήταν σαφώς λανθασμένη. Αντίστοιχα, λαθανσμένη ήταν και η σχετική πρόβλεψη που είχε κάνει ο Hubbert για την παραγωγή πετρελαίου σε παγκόσμιο επίπεδο.
Παρόλα αυτά, για κάποιους μη σαφώς προσδιορισμένους λόγους η θεωρία του Hubbert προωθεί ται ως τάση στον κόσμο, ίσως γιατί η προ ώθηση της εξυπηρετεί την αποδοχή υψηλό τερων τιμών πετρελαίου.
Σημαντικό σημείο στην όλη προώθηση της στην Κοινή Γνώμη έπαιξαν τρία βιβλία που κυκλοφόρησαν τα προηγούμενα χρόνια, το «Hubbert's Peak: The Impending World Oil Shortage» του Kenneth S. Deffeyes, το «Geodestinies: The Inevitable Influence of Earth Resources on Nations and Individuals» του Walter Youngquist, και το «The Coming Oil Crisis», του Colin Campbell. Έτσι, έχουμε φτάσει σήμερα στο εξής τραγελαφικό σημείο. Αν και οι μεγάλες εταιρείες πετρελαίου επίσημα βεβαιώ νουν την αφθονία του πετρελαίου, καθώς και ότι δεν υπάρχει πρόβλημα στην παραγωγή του, χρησιμοποιούν τη θεωρία του peak oil για να δικαιολογούν την αύξηση της τιμής του πετρελαίου!
Ακόμα, αν και οι επιστήμονες - υπάλληλοι των εταιρειών πετρελαίου αρνούνται το peak oil με μια σειρά από τεκμηριωμένα επιχειρή ματα, μια σειρά από ιδιωτικούς φορείς που σχετίζονται με τις πετρελαϊκές εταιρείες παρακολουθούν και μετρούν το φαινόμενο του peak oil.
Πάντως, αυτήν την περίοδο, η θεωρία του Hubbert είναι ιδιαίτερα δημοφιλής και η μόνη συζήτηση γίνεται για το χρονικό σημείο που θα έχουμε το peak oil. Μια απλή πρόβλεψη, που βασίζεται στο (μερικώς επι τυχημένο) μοντέλο της πρόβλεψης του Hubbert για τις ΗΠΑ, είναι η εξής: η ποσό τητα του νέου πετρελαίου που ανακαλυ πτόταν κάθε χρόνο στις ΗΠΑ κορυφώθη κε προς το τέλος της δεκαετίας του 1930 και έκτοτε σταθερά μειωνόταν. Μετά από 40 χρόνια άρχισε να μειώνεται και η συνολική ικανότητα άντλησης πετρελαίου των ΗΠΑ. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η ανακάλυψη νέων ποσοτήτων (κοιτασμάτων) πετρελαίου κάθε χρόνο μειώνεται σταθερά μετά το 1960. Αν το διάστημα των 40 ετών ισχύσει και για το σύνολο της παγκόσμιας παραγωγής πετρε λαίου, τότε το peak oil θα πρέπει να συμ βεί κάποια στιγμή στην πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα.
Και βέβαια, το peak oil μας οδηγεί στο τέλος της εποχής του «φθηνού πετρελαίου», μια έννοια που πρέπει να γίνεται αντιληπτή σε δύο επίπεδα. Καταρχάς, σε αυτό της τιμής του πετρελαίου, γεγονός που το βιώνουμε ήδη. Το δεύτερο επίπεδο έχει σχέση με την ενεργειακή απόδοση του πετρελαίου, ότι δηλα δή θα αντλείται από πηγές με μεγαλύτερο ενεργειακό κόστος παραγωγής, μεταφοράς και διύλισης.
Αυτή η διάσταση του «φθηνού πετρελαί ου» γίνεται ευκολότερα αντιληπτή αν δούμε το εξής γεγονός. Όταν πρωτοξεκίνησε η χρήση του πετρελαίου από τα μεγάλα κοιτά σματα εκείνης της εποχής, η ενέργεια που υπάρχει μέσα σε ένα βαρέλι πετρέλαιο αρκούσε για την άντληση, τη μεταφορά και τη διύλιση 50 βαρελιών πετρελαίου. Σήμερα, και παρά την πρόοδο της τεχνολο γίας, η ενέργεια ενός βαρελιού αρκεί για την άντληση, μεταφορά και διύλιση 5 μόνο βαρελιών πετρελαίου. Κάποια στιγ μή, η σχέση αυτή θα γίνει 1 προς 1, θα χρειαζόμαστε την ενέργεια ενός βαρελιού πετρελαίου για την άντληση ενός άλλου βαρελιού. Στο σημείο εκείνο, το πετρέλαιο θα έχει πια μηδενική ενεργειακή χρησιμότητα. Και τι θα γίνει τότε; Με απλά λόγια, η κατα στροφή του ανθρώπινου πολιτισμού, όπως τον ξέρουμε και τον ζούμε σήμερα.
Αν για τη θεωρία του Hubbert το σημείο του peak oil πιθανόν να μην έχει φθάσει ακόμα, αλλά μας περιμένει τον επόμενο χρόνο, σύμφωνα με τη θεωρία του Olduvai Gorge, το peak της παραγωγής και της χρήσης του πετρελαίου, όπως και της ανθρώπινης ανάπτυξης, έχει ήδη συμβεί! Συνέβη το 1979. Αλλά ας δούμε λίγο περισ σότερο και αυτήν τη θεωρία. Η πρώτη δημό σια παρουσίαση της έγινε το 1989 από τον Richard C. Duncan, κάτοχο διδακτορικού, του Institute on Energy and Man του Seattle των ΗΠΑ. Σύμφωνα με αυτήν, η γνωστή μέχρι σήμερα ανθρώπινη Ιστορία και η δυνα τή πρόβλεψη για το μέλλον της μπορεί να χωριστεί σε τρεις φάσεις, την προβιομηχανική, τη βιομηχανική και τη φάση της απάβιομηχανοποίησης.
Η προ-βιομηχανική χαρακτηρίζεται από τη μεγάλη χρονική της διάρκεια, από το ότι ήταν μια περίοδος ισορροπίας του ανθρώπου με τη φύση, από τη χρήση απλών εργαλείων και αδύναμων μηχανών, καθώς και από την περιορισμένη οικονομική και πληθυσμιακή ανάπτυξη των ανθρώπων.
Η βιομηχανική φάση χαρακτηρίζεται από το ότι (θα) είναι μια ιδιαίτερα σύντομη περίοδος στην ανθρώπινη ιστορία, από το ότι η ισορροπία του ανθρώπου με τη φύση ανα τράπηκε, από την ανάπτυξη και χρήση σύν θετων εργαλείων και πανίσχυρων μηχανών, καθώς και από την εκρηκτική και προσωρι νή ανάπτυξη του ανθρώπινου είδους στα όρια των δυνατοτήτων του.
Η φάση της από-βιομηχανοποίησης είναι η φάση που πρόκειται να έρθει μετά από λίγες δεκαετίες και χαρακτηρίζεται από τη βαθμι αία πτώση της βιομηχανικής κοινωνίας στα όρια ισορροπίας με τη φύση που υπήρχαν πριν από τη βιομηχανική εποχή και η οποία προσδιορίζεται από δύο παράγοντες, το τέλος των συμβατικών και μη ανανεούμενων πηγών ενέργειας, όπως το πετρέλαιο, και τη βαθμιαία επιδείνωση του φυσικού περιβάλλοντος.
Ως προς το θέμα μόνο της παραγωγής πετρελαίου, με βάση μια σειρά από μαθηματικά μοντέλα, ο Duncan προσδιορίζει επίσης ένα σημείο peak oil production που θα συμ βεί περίπου το 2006. Δύο ακόμα σημαντικά χρονικά σημεία για την παραγωγή και την τιμή του πετρελαίου εντοπίζονται περίπου στο 2008, όταν η παραγωγή πετρελαίου από τις χώρες του ΟΠΕΚ θα ξεπεράσει την παρα γωγή από όλα τα υπόλοιπα κράτη του κόσμου, και περίπου στο 2040, όταν πια οι χώρες του ΟΠΕΚ θα παράγουν σχεδόν το σύνολο του πετρελαίου στη Γη. (Σκεφθείτε την ισχύ του Ισλάμ εκείνη την εποχή...)
Ισχύει στην πραγματικότητα η Peak oil Theory ή είναι ένα ακόμη μέσον χειραγώγησης;
Ίσως και να απορήσατε διαβάζοντας στην παραπάνω παράγραφο πως σύμφωνα με τη θεωρία του Olduyai Gorge, το peak, το σημείο της μέγιστης παραγωγής και χρήσης του πετρελαίου, έχει ήδη συμβεί από το 1979, ενώ το peak oil production θα συμβεί γύρω στο 2006. Αυτή η φαινομενική αντίφα ση προκύπτει από το γεγονός ότι η θεωρία του Olduvai Gorge δεν εστιάζεται μόνο στη μελέτη της δυνατότητας παράγωγης ή και της χρήσης του πετρελαίου (oil production). Επεκτείνεται και στη συσχέτιση της με τον παράγοντα του συνολικού ανθρώπινου πληθυσμού.
Πιο απλά, διαιρεί το σύνολο της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου με το σύνολο των ανθρώπων στη Γη, εστιάζεται στο αποτέλε σμα της διαίρεσης και μελετάει το πώς ο λόγος αυτός μεταβάλλεται στην πορεία του χρόνου (oil production per person). Στη συνέ χεια, από το πετρέλαιο μεταφέρεται στη συνολική ενέργεια που παράγεται και κατα ναλώνεται σε ενεργειακά ισοδύναμα βαρε λιών πετρελαίου προς το σύνολο των ανθρώ πων στην πορεία του χρόνου (barrels of oil equivalents per person). Τελικά, με ένα μαθηματικό μοντέλο προβάλλει στο μέλλον έναν πιθανό ρυθμό της μείωσης της παραγω γής ενέργειας ανά άνθρωπο, για να καταλή ξει στο συμπέρασμα πως ο πολιτισμός μας, όπως σηματοδοτείται από τη χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας και τον ξέρουμε σήμερα, έχει ημερομηνία λήξης περίπου κοντά στο 2030...
Ας δούμε, όμως, αναλυτικότερα τα τρία βήματα της θεωρίας του Olduvai Gorge. Τα βασικά στοιχεία που δείχνουν τα ανωτέρω peak μπορείτε να τα βρείτε και στην ιστοσε-λίδα της ΒΡ Amoco (2000), http://www.bp.com/centres/energy/. Σύμφωνα με τα στοι χεία αυτά, η παραγωγή πετρελαίου ανά άνθρωπο αυξανόταν εκθετικά από το 1920 έως το 1973. Στη συνέχεια, παρέμεινε περί που σταθερή μέχρι το 1979, οπότε και σημείωσε το peak της. Από το 1979 μέχρι την τελευταία χρονιά που παρουσιάζονται τα σχετικά στοιχεία, το 1999, παρουσιάζει μια σταθερή πτώση με μέσο ρυθμό 1,20% κάθε χρόνο.
Ας δούμε το επόμενο βήμα, το peak, της barrels of oil equivalents per person. Συνοπτι κά, η παραγωγή και κατανάλωση ενέργειας ανά άνθρωπο από το 1920 έως το 1945 αυξα νόταν με μέσο ρυθμό 0,69% τον χρόνο. Από το 1945 μέχρι το 1973 αυξανόταν με έναν μέσο ετήσιο ρυθμό 3,45%. Από το 1973 μέχρι το 1979, οπότε και σημειώθηκε το ανώτατο σημείο της καμπύλης (peak), ο μέσος ρυθμός αύξησης ήταν 0,64% τον χρόνο.
Στη συνέχεια, από 1979 μέχρι και το 1999, την τελευταία χρονιά για την οποία παρουσιάζονται τα σχετικά στοιχεία, παρουσιάζει σταθερή μείω ση με μέσο ρυθμό 0,33% τον χρόνο. Για την τελική μορφή της καμπύλης της θεωρίας του Olduvai Gorge αρκεί μια μαθηματική προβο λή των υπαρχόντων πραγματικών μαθηματι κών δεδομένων από το 1930 έως το 1999 στο βάθος του χρόνου. Αν θεωρήσουμε πως η καμπύλη θα είναι συμμετρική και κωδωνοει-δής, σε ίδιο χρονικό διάστημα, από την κορυ φή της θα αντιστοιχούν περίπου τα ίδια νού μερα. Με πιο απλά λόγια, αν το peak της παραγωγής ενέργειας ανά άνθρωπο συνέβη το 1979, τότε 50 χρόνια μετά, το 2030, η παραγωγή ενέργειας ανά άνθρωπο θα είναι περίπου όση και το 1930. Με ό,τι αυτό συνε πάγεται τόσο για το ποσό της ενέργειας που παράγεται όσο και για τον αριθμό των ανθρώ πων που την καταναλώνουν.
Σε ενδεικτικά νούμερα, από το 2000 έως το 2011 προβλέπεται ένας μέσος ετήσιος ρυθμός μείωσης 0,67%, ενώ από το 2012 έως το 2030 ο ρυθμός αυτός θα αυξηθεί στο 5,40% περί που. Μετά το 2030, οι ρυθμοί μείωσης θα είναι ξανά μικρότεροι, αλλά η ανθρωπότητα θα έχει πια χάσει το τραίνο... Και σταδιακά, θα περάσει στην φάση της απόβιομηχανοποίησης με την ανθρώπινη κοινωνία να επιστρέφει σταδιακά σε έναν νέο Μεσαίωνα...
Δεν θα πρέπει να παραγνωριστεί το γεγονός ότι οι προβλέψεις του Hubbert για το peak oil, ένα σημείο που βασίζεται τουλάχιστον μερικώς και η θεωρία του Duncan, δεν έχουν ποτέ επαληθευτεί πραγματικά. Ακόμα, δεν λαμβάνει υπόψη της τόσο την πιθανότητα της ανακάλυψης (ή και της «ανακάλυψης», π.χ. στο Αιγαίο) νέων σημαντικών κοιτασμάτων πετρελαίου, όσο και της βελτίωσης των μεθόδων διύλισης που θα επιτρέψουν την εκμετάλλευση κοιτασμάτων που σήμερα, λόγω π.χ. της περιεκτικότητας τους σε θείο, δεν θεωρούνται εκμεταλλεύσιμα.
Ακόμα, όλες οι προσεγγίσεις για το τέλος του πετρελαίου παραγνωρίζουν το ότι οι μεγαλύτερες ποσότητες πετρελαίου που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα δεν είναι με τη μορφή των κλασσικών κοιτασμάτων, αλλά με τη μορφή είτε πετρελαίου σε σχιστολιθικά πετρώματα, όπως π.χ. στα Βραχωδη Ορη των ΗΠΑ είτε με τη μορφή πετρελαιοφόρου άμμου, όπως π.χ. στον Καναδά. Ενδεικτικά, αν στα παγκοσμίως γνωστά αποθέματα πετρε λαίου συμπεριληφθούν και εκείνα που υπάρ χουν με τη μορφή της πετρελαιοφόρου άμμου στον Καναδά και τη Βενεζουέλα, τότε αυτές οι δύο χώρες υπολογίζεται ότι κατέχουν τα δύο τρίτα όλων των σήμερα γνωστών αποθε μάτων πετρελαίου του κόσμου!
"Ένα ακόμα «περίεργο» σημείο αυτών των θεωριών για το peak της παραγωγής του πετρελαίου τη δεκαετία που διανύουμε και την συνεπακόλουθη όσο και αναπόφευκτη μεγάλη άνοδο των τιμών του αργού πετρε λαίου, είναι τόσο το χρονικό σημείο που εμφανίσθηκαν,όσο και οι άνθρωποι που τις προωθούν στο κοινό.
Όλοι οι συγγραφείς των βιβλίων αυτών έχουν σχέση με το κύκλωμα των εταιρειών πετρελαίου, ήταν στο παρελθόν εργαζόμενοι τους σε υψηλόβαθμες θέσεις, και σήμερα, οι περισσότεροι από αυτούς εργάζονται σε εταιρείες πετρελαϊκών συμ βούλων. Και ξαφνικά, οι άνθρωποι αυτοί ξέθαψαν μια θεωρία που είχε ξεχαστεί ως πιθανότατα λανθασμένη, τη θεωρία του Hubbert για το peak oil... Ανακάλυψαν, ακόμα, ότι υπό αρκετούς όρους θα μπορούσε κάποιος να υποστηρίξει πως η θεωρία αυτή είχε αποδειχθεί σωστή. Και άρχισαν να πλη ροφορούν το ευρύ κοινό γι' αυτήν με μια σειρά από εκθέσεις και βιβλία.
Το χρονικό σημείο κατά το οποίο ξεκίνη σε αυτή η «πληροφόρηση» είναι διπλά ύποπτο.
Ο πρώτος λόγος που το κάνει ύποπτο είναι προφανής λόγω της συσχέτισης του με την άνοδο των τιμών του πετρελαίου. Ο δεύ τερος είναι σίγουρα λιγότερο γνωστός στο εξωτερικό και σχεδόν τελείως άγνωστος στην Ελλάδα: Εκείνη την εποχή, το κοινό χων ΗΠΑ είχε αρχίσει να έρχεται σε επαφή με μια σειρά από γεγονότα που έθεταν σε σοβαρή αμφισβήτηση όλο το concept που υπάρχει κάτω απο την προέλευσητη διαθεσιμότητα και την τιμή του πετρελαίου. Και βέβαια, έθετε σε σοβαρό κίνδυνο όλο το εμπόριο του πετρελαίου, αλλά και τα υπερ-κέρδη των εταιρειών που το εκμεταλλεύονται.
Το Τρίτο Μάτι σας καλωσορίζει λοιπόν στον παράδεισο του πετρελαίου, και σας γνωρίζει τη θεωρία για την αβιοτικη προελευση του καθώς και μια σειρά από αδιαμφισβήτητα γεγονότα που την επιβεβαιώνουν σε σημαντικό βαθμό.
Η αβιοτική προέλευση του πετρελαίου
Α) Η οργανική/ έμβια προέλευση
Πετρέλαιο: Υγρό απολίθωμα, σε περιορισμέ να κοιτάσματα, μη-ανανεώσιμο, εξαντλησιμο και ακριβό; Ή αβιοτικής προέλευσης, άφθονο στα βαθύτερα στρώματα της γης, ανανεώσιμο για πάντα και φθηνό;
Το παραπάνω ερώτημα είναι πραγματικό. Και η απάντηση του σημαντικότατη για όλους μας, καθώς φαίνεται να προσδιορίζει συνολικά το επίπεδο κάθε ανθρώπινης ζωής. Αλλά ας δούμε το όλο θέμα από την αρχή. (Και παρακαλούμε όσους φέρουν το θέμα σε τηλεοπτικές εκπομπές να μην ξεχάσουν αυτή τη φορά να αναφερθούν στο ΤΜ.)
Δοκιμάστε να κάνετε σε κάποιον γνωστό σας με τον οποίο συζητάτε το θέμα των τιμών του πετρελαίου την εξής απλή ερώτηση. Τι είναι και πώς σχηματίστηκε το αργό πετρέλαιο; Οι πιθανότητες είναι ότι άσχετα με το πόσο ενημερωμένος είναι για το θέμα των τιμών του πετρελαίου και την πιθανό τητα της εξάντλησης των κοιτασμάτων του, δεν θα είναι σε θέση να σας απαντήσει. Η εν λόγω λεπτομέρεια δεν σας φαίνεται περίεργη; Ενώ τα ΜΜΕ έχουν αναφερθεί και αναφέρονται καθημερινά σε απίθανες λεπτο μέρειες για το πετρέλαιο, το εμπόριο, την τιμή και την επερχόμενη έλλειψη του, δεν αναφέρονται ποτέ στο ουσιαστικό θέμα της προέλευσης του...
Ότι, δηλαδή, σε κάποιες προηγούμενες γεωλογικές εποχές, πριν από εκατομμύρια χρόνια, συνέβησαν κάποιες απότομες αλλα γές του φλοιού της Γης που οδήγησαν στον εγκλωβισμό κάποιων, τότε, ζωντανών οργα νισμών μέσα στα βαθύτερα στρώματα της. Αυτοί οι ζωντανοί οργανισμοί, κάτω από ορι σμένες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας που επικρατούσαν στο βάθος της γης, κατα στράφηκαν και αποσυντέθηκαν δίνοντας, κυρίως από τα λιπίδια των κυτταρικών μεμβρανών τους, ένα υγρό πλούσιο σε οργανικούς υδρογονάνθρακες, το οποίο σήμερα μας είναι γνωστό ως πετρέλαιο.
Πίσω από την άποψη αυτή κρύβεται όλο το concept που έχει επικρατήσει στη δυτική κοινωνία για το πετρέλαιο. Το πετρέλαιο σχηματίστηκε κάποια στιγμή στο παρελθόν της Γης και είτε δεν σχηματίζεται καθό λου είτε για τις τρέχουσες ανάγκες μας είναι σαν να μην σχηματίζεται πια. Ως εκ τούτου, το πετρέλαιο είναι μη ανανεώσιμο φυσικό αγαθό, είναι πεπερασμένο και κάποια στιγμή θα εξαντληθεί.
Ακόμα, επειδή η διαθεσιμότητα του είναι σαφώς περιορισμένη ενώ οι ανάγκες γι' αυτό είναι συνεχώς αυξανόμενες, η τιμή του ακο λουθώντας το νόμο της προσφοράς και της ζήτησης θα έχει μακροπρόθεσμα μια σταθερή ανοδική τάση. Και βέβαια, παραμονεύουν όλες οι συνέπειες της peak oil theory που είδαμε παραπάνω. Όμως, όλα αυτά δεν απο τελούν παρά μία από τις θεωρίες που υπάρ χουν για το πετρέλαιο, εκείνη που συμφέρει τις εταιρείες του πετρελαίου και, περιέργως, εκείνη που επικράτησε στον καπιταλιστικό Δυτικό κόσμο. Έχετε ακούσει για καμιά άλλη;
Το θέμα της προέλευσης του πετρελαίου δεν είναι καινούργιο. Έχει απασχολήσει την επιστημονική κοινότητα από το τέλος του 19ου αιώνα. Οι βασικές θεωρίες ήταν και παραμένουν δύο. Η μία είναι πως το πετρέ λαιο έχει έμβια/οργανική προέλευση, αυτή που είδαμε συνοπτικά παραπάνω.
Β) Η αβιοτική προέλευση του πετρελαίου.
Τι σημαίνει αυτό; Ότι το πετρέλαιο φτιάχνε ται με απλές χημικές διαδικασίες σε μεγάλο μέρος του εσωτερικού, του μανδύα, της Γης. Η διαδικασία της παράγωγης του πετρε λαίου είναι συνεχής, θα συμβαίνει για όσο καιρό υπάρχει η Γη και υπάρχει σε πρακτικά απεριόριστες ποσότητες! Ανα λογίζεστε τί σημαίνει να μαθευτεί αυτό, για κάποια κολοσσιαία συμφέροντα;
Σύμφωνα με αυτή την εξήγηση, το πετρέ λαιο που σχηματίζεται στον μανδύα της Γης διακινείται με διάφορους τρόπους προς τα υψηλότερα στρώματα του φλοιού της Γης και κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες συγκεντρώνεται σε διάφορα σημεία του φλοιού της. Κάποια από τα σημεία αυτά έχουμε μάθει να τα αναγνωρίζουμε και απο τελούν αυτό που ονομάζουμε κοιτάσματα πετρελαίου. Όμως, οι μεγαλύτερες συγκε ντρώσεις πετρελαίου υπάρχουν σε διαφορετι κά σημεία από αυτά όπου τα αναζητούμε, τουλάχιστον επίσημα, σήμερα. Και από εκεί, με ρυθμούς που εξαρτώνται από το είδος των πετρωμάτων που τα περιβάλλουν και τις πιέ σεις που υπάρχουν, μετακινούνται προς τα μέρη που έχουμε μάθει να αναγνωρίζουμε ως πετρελαιοφόρα.
Η πρώτη αναφορά σε μια πιθανή αβιο τική προέλευση του πετρελαίου έγινε το 1870 απο τον Mendeleyev, τον μεγάλο Ρώσο επιστήμονα που είναι γνωστός για τη δημιουργία του περιοδικού πίνακα των χημικών στοιχείων. Ο Mendeleyev επηρέασε σημαντικά τη σκέψη των Ρώσων γεώλόγων και η αάποψη της αβιοτικής προέλευσης του πετρελαίου ήταν η επικρατούσα άποψη στην πρώην Σοβιετική 'Ενωση. "Από το 1951, η έρευνα της θεωρίας αυτής και η ανάπτυξη της έχει συνδεθεί κυρίως με Ουκρανούς επιστήμονες, με σημαντικότε ρους τους V. Β. Porfiryev και V.A. Krayushkin.
Ενδεικτικά, από το 1957 μέχρι το 1982, η εργασία και οι σκέψεις του V. Α. Porfiryev δημοσιεύθηκαν σε 22 μονογραφίες, 15 βιβλία συμποσίων και περίπου 950 επι στημονικά άρθρα, ενώ παρουσιάστηκαν σε τρία Παγκόσμια Γεωλογικά Συνέδρια, στο Παγκόσμιο Συνέδριο Πετρελαίου, σε τρία συνέδρια της Carpathian-Balkan Association of the International Geological Congress, καθώς και σε πέντε Σοβιετικά και σε τρία Ουκρανικά Συνέδρια!
Στη Δύση, ο πρώτος επιστήμονας που μίλησε για την αβιοτική προέλευση του πετρελαίου ήταν ο Sir Robert Robinson, ένας Νομπελίστας χημικός και πρόεδρος της Britain's Royal Society, στη δεκαετία του 1960. Το σημαντικό, όμως, πρόσωπο για τη διάδοση της στον Δυτικό κόσμο ήταν ο Thomas Cold, καθηγητής αστροφυσικής στο Cornell University στις ΗΠΑ, που όμως, από τη δεκαετία του 1970 άρχισε να την παρου σιάζει σαν δική του θεωρία χωρίς να αναφέ ρεται στους πραγματικούς της δημιουργούς.
Ο Gold, μέχρι να αρχίσει να «ανακατεύε ται» με το θέμα της προέλευσης του πετρε λαίου, είχε σημαντική αναγνώριση από την επιστημονική κοινότητα, καθώς ήταν ο μόνος επιστήμονας που είχε αναγνωρίσει τους αστέρες νετρονίων και είχε περιγράψει σωστά πώς θα ήταν η επιφάνεια της Σελή νης. Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, κατα φέρνει να πείσει Σουηδούς επιστήμονες να κάνουν μία γεώτρηση βάθους 6 χιλιομέτρων σε συμπαγή γρανίτη που είχε προέλθει από κρυστάλλωση λιωμένης λάβας βαθιά στη γη και γι' αυτό δεν ήταν πιθανό να περιέχει οποιοδήποτε οργανικό υλικό. Η γεώτρηση αυτή έδωσε μια μικρή ποσότητα, 80 βαρέλια, πετρελαίου προτού σταματήσει, κάτι που κατά τον Gold αποτελεί απόδειξη της ορθότητας της θεωρίας του αβιοτικού πετρελαίου.
Για αρκετά χρόνια, το θέμα της προέλευσης του πετρελαίου ήταν ένα θέμα που απα σχολούσε μόνο τους γεωλόγους στα πλαίσια μιας επιστημονικής αντιπαράθεσης. Αυτό αρχίζει να αλλάζει για μια σειρά από λόγους που θα δούμε παρακάτω, προς τα τέλη της δεκαετίας του 1990, και ιδίως με το βιβλίο του Gold «The Deep Hot Biosphere», που δημοσιεύθηκε το 1999. Με το βιβλίο αυτό, ο Gold κατάφερε να τραβήξει τα φώτα της δημοσιότητας στη «θεωρία του» και άρχισε να γίνεται γνωστό στο ευρύ κοινό το θέμα της αβιοτικής προέλευσης του πετρελαίου.
Σχεδόν ταυτόχρονα βέβαια, κάποιοι θυμήθηκαν τη θεωρία του Hubbert και άρχισαν και οι δημοσιεύσεις βιβλίων που προωθούσαν τη θεωρία του peak oil...
Το κοίτασμα «Eugene Island 330» και το γκρέμισμα της παλιάς θεωρίας γένεσης του πετρελαίου
Οι λόγοι που μετέτρεψαν το θέμα της αβιοτικής προέλευσης του πετρελαίου από μια θεωρητική και κλειστή επιστημονική συζήτηση σε δημόσια αντιπαράθεση είναι κατά βάση τρεις: Οι δύο από αυτούς έχουν σχέση με την πρακτική εφαρμογή των προτάσεων της αβιοτικής θεωρίας στην αναζήτηση πετρελαί ου από τους Ρώσούς και τους Ουκρανούς. Τα αποτελέσματαΓάύτης"της εφαρμογής έδωσαν στη μια περίπτωση την ανακάλυψη των πετρελαϊκών κοιτασμάτων της Κασπίας και στη δεύτερη, την ανακάλυψη των πετρε λαϊκών κοιτασμάτων στη λεκάνη των Dnieper-Donets!
Αξίζει να δούμε το πώς περιγράφει στο International Symposium on the Observation of the Continental Crust ,που έγινε το 1994 στη Santa Fe των ΗΠΑ, ο ίδιος ο καθηγητής Vladilen A. Krayushkin, που ήταν ο επικεφα λής της έρευνας αυτής: «Το ένα γιγαντιαίο και τα έντεκα μεγάλα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου που περιγράφονται στην ανακοίνωση αυτή ανακαλύφθηκαν σε μια περιοχή που πριν από σαράντα χρόνια είχε απόρριφθεί γia εξερεύνηση ως μη έχουσα καμία πιθανότητα νια παραγωγη πετρελαίου...
Η έρευνα για πετρελαιοφόρα κοιτάσματα έγινε σε απόλυτη εφαρμογή των αρχών της μοντέρνας Ρωσο-Ουκρανικής θεωρίας για την αβιοτική προέλευση του πετρελαίου... Τα κοι τάσματα που εντοπίστηκαν περιέχουν τουλάχι στον 8.200 Μ μετρικούς τόνους εκμεταλλεύσι μου πετρελαίου και 100 Β κυβικά μέτρα εκμε ταλλεύσιμου φυσικού αερίου και είναι συγκρί σιμα με εκείνα του North Slope της Αλάσκα».
Περισσότερη, όμως, σημασία για τους Αμερικανούς είχε ο τρίτος λόγος. Γιατί συνέβη στις ίδιες της ΗΠΑ και αποτελεί ένα αναμφισβήτητο γεγονός που δεν έγινε δυνατόν να συγκαλυφθεί, χουλάχιστον στις ΗΠΑ.
Εσείς έχεχε διαβάσει ή ακούσει τίποτα για το περίφημο κοίτασμα Eugene Island 330; Σε κάθε περίπτωση, αξίζει να εστιάσουμε στο θέμα αυτό και μάλιστα αξίζει ακόμα περισσότερο επειδή, στο βαθμό που γνωρίζουμε, παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Για να γίνει ακόμα πιο σαφής η σημασία του, η αναφορά που θα δούμε δεν έγινε σε κάποιο περιθωριακό και τυχαίο έντυπο, αλλά στην «εγκυρότερη» οικονομική εφημερίδα του κόσμου, την περίφημη Wall Street Journal. Ήταν 16 Απριλίου του 1999, όταν οι αναγνώστες της διάβασαν το άρθρο του Christopher Cooper «Odd Reservoir Off Louisiana Prods Oil Experts to Seek a Deeper Meaning». Ας δούμε, όμως, ένα μέρος από το άρθρο αυτό.
«Κάτι περίεργο συμβαίνει με το κοίτασμα πετρελαίου που είναι γνωστό ως Eugene Island 330.Η παραγωγή του κοιτάσματος αυτού που βρίσκεται βαθιά στον κόλπο τον Μεξικού μακριά από τις ακτές της Louisiana, υποτίθεται πως θα έπρεπε να είχε μειωθεί ή και εξαντληθεί αρκετά χρόνια πριν.Και για λίγο, το κοίτασμα αυτό συμπεριφερόταν όπως κάθε άλλο κοίτασμα. Μετά την ανακάλυψή του, το 1973, στο Eugene Island 330 άρχισε να παράγεται πετρέλαιο πον στην μέγιστη απόδο ση τον έφθασε τα 15.000 βαρέλια την ημέρα.
Στη συνέχεια, άρχισε να μειώνεται και το 1989 είχε περιοριστεί στα 4.000 βαρέλια την ημέρα. Έπειτα, ξαφνικά, μερικοί λένε ανεξήγη τα, η τύχη, τον κοιτάσματος Eugene Island 330 άλλαξε. Η παραγωγή του κοιτά σματος, που το εκμεταλλεύεται η PennzEnergy Co., άρχισε να αυξάνεται ξανά (σσ. το 1996 έφθασε να δώσει μια νέα μέγιστη παραγωγή 30.000 βαρέλια την ημέρα) και σήμερα παρά γει 13.000βαρέλια την ημέρα.
Το εκτιμώμενο μέγεθος τον κοιτάσματος εκτινάχθηκε από τα 60 εκατομμύρια βαρέλια πον είχε υπολονισθεί στην αρχή, στα 400 εκατομμύρια βαρέλια. Ακόμα πιο περίεργο είναι το γεγονός ότι οι επιστήμονες λένε το αργό πετρέλαιο που αντλείται τώρα από το κοίτασμα ανήκει σε γεωλογική εποχή αρκετά διαφορετική από εκείνη που ανήκε το αργό πετρέλαιο πον αντλούνταν απο το ίδιο κοίτασμα δέκα χρόνια πριν...
Όλα αυτά έχουν οδηγήσει μερικούς επιστή μονες σε μια ριζοσπαστική θεωρία. Το κοίτασμα Eugene Island 330 ξαναγεμίζει αυτόματα και γρήγορα, ίσως από μια συνεχή πηγή παραγωγής πετρελαίου, πον βρίσκεται μίλια κάτω από την επιφάνεια της Γης. Αυτό, σύμφωνα με τους ίδιους επιστήμονες, θέτει την γοητευτική πιθανότητα οτι το πετρέλαιο ίσως να μην είναι ένας περιορισμένος φυσικός πόρος, όπως υπέθεταν»!
«Μου άλλαξε άποψη», δηλώνει ο Jean Whelan, ένας γεωχημικός και κύριος ερευνη τής του Woods Hole Oceanographic Institution της Μασαχουσέτης, στο οποίο εργάζεται από το 1973. Όπως λέει, ακόμα, ο ίδιος, θεωρούσε πως σκέφτεται με τον παρα δοσιακό επιστημονικό τρόπο, μέχρι που αντι μετώπισε το φαινόμενο του Eugene Island 330. Τώρα, ο ίδιος πιστεύει πως υπάρχει πολύ βαθιά μέσα στη γή ένα τεράστιο σύστημα πετρελαίου που απλα μετανα στεύει.
Η συμβατική επιστημονική γνώση λέει ότι τα παγκόσμια αποθέματα πετρελαίου είναι πεπερασμένα και ότι συγκεντρώθηκαν σε επίπεδες δεξαμενές κοντά στην επιφάνεια της Γης σε μια διαδικασία που χρειάστηκε εκατομμύρια χρόνια για να γίνει. Επειδή οι οικονομίες ολόκληρων χωρών βασίζονται στη θεμελιώδη έννοια ότι τα αποθέματα πετρελαίου είναι εξαντλήσιμα, οποιαδήπο τε απόδειξη για το αντίθετο «θα άλλαζε τον τρόπο που οι άνθρωποι βλέπουν το όλο παιχνίδι του πετρελαίου, θα έφερνε τα πάνω κάτω στην άποψη του κόσμου για το θέμα.
Αντίθετα με τα όσα υποστηρίζουν οί καταστροφολόγοι, η Γη φαίνεται να διαθέ τει πάρα πολύ μεγαλύτερα εκμεταλλεύσιμα αποθέματα πετρελαίου σε σχέση με εκείνα που πίστευαν πως είχε ακόμα και είκοσι χρό νια πριν. Ανάμεσα στο 1976 και το 1996, τα εκτιμώμενα αποθέματα πετρελαίου αυξήθη καν κατά 72%, στα 1,04 τρισεκατομμύρια βαρέλια.
Μεγάλο μέρος αυτής της αύξησης πραγμα τοποιήθηκε τα τελευταία δέκα χρόνια με την εισαγωγή των υπολογιστών στην ανίχνευση του πετρελαίου, κάτι που έκανε τις γεωτρή σεις για την εύρεση πετρελαίου περισσότερο προβλέψιμες. Παρόλα αυτά, οι περισσότεροι γεωλόγοι αδυνατούν, όσο και αν πιεστούν, να εξηγήσουν το γιατί στη μεγαλύτερη δεξα-μενή πετρελαίου του πλανήτη μας,στη Μέση Ανατολή,τα αποθέματα πετρελαίου φαίνεται να υπερδιπλασιάστηκαν τα τελευταία είκοσι χρόνια, παρά τόσο το γεγονός ότι τα κοιτάσματα της είχαν ερευνηθεί εντατικά εδώ και πάνω από μισό αιώνα.
Όπως σημειώνει και ο Norman Hyne, καθη γητής στο University of Tulsa της Oklahoma «Θα χρειαζόταν μια πραγματικά απίθα νη, (σ.σ. που δεν είναι δυνατόν να υπήρ χε;) ποσότητα νεκρών δεινοσαύρων και προϊστορικών φυτών νια να σχηματι στούν τα 660 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου που εκτιμάται πως υπάρχουν στην περιοχή της Μέσης Ανατολής!».
Ακόμα και μερικοί από το επιστημονικό προσωπικό των εταιρειών πετρελαίου των ΗΠΑ βρίσκουν συναρπαστικά τα όσα αποδει κνύει η περίπτωση του Eugene Island 330. «Τα κοιτάσματα αυτά ξαναγεμίζουν με πετρέ λαιο», παραδέχεται ο David Sibley, ο γεωλό γος που είχε παρακολουθήσει το θέμα των ερευνών για λογαριασμό της Chevron Corp. Ωστόσο, ο Sibley σημειώνει πως χρειάζεται προσοχή και παραδέχεται την ανάγκη περαι τέρω έρευνας πάνω στο θέμα της προέλευσης του πετρελαίου.
Αν και ο κόσμος κάνει γεωτρήσεις για την εύρεση πετρελαίου για ολόκληρες γενιές, λίγα είναι γνωστά για τη φύση του πετρελαί ου ή για τις διαδικασίες που γίνονται μέσα στη γη και οδηγούν στη δημιουργία του. Και επειδή ακόμα και με τους πιο συντηρητικούς υπολογισμούς τα αποθέματα του πετρελαίου θα διαρκέσουν για 40 ακόμα χρόνια περίπου, οι μεγάλες εταιρείες πετρελαίου δεν ασχο λούνται με την αναζήτηση κοιτασμάτων πετρελαίου που βρίσκονται βαθύτερα, όπως εκείνο που οι επιστήμονες πιστεύουν πως μπορεί να βρίσκεται κάτω από το Eugene Island 330.
Όμως, τα οικονομικά συμφέροντα ποτέ δεν εμπόδισαν του θεωρητικούς της επιστή μης. Ένας από αυτούς, ο Thomas Gold, ένας σεβαστός αστρονόμος και καθηγητής στο Cornell University της Νέας Υόρκης, για χρόνια υποστηρίζει πως το πετρέλαιο είναι στην ουσία ένα ανανεώσιμο αρχέγονο υγρό που δημιουργείται συνεχώς από διεργασίες που συμβαίνουν βαθιά μέσα στη γη κάτω από εξαιρετικά μεγάλες θερ μοκρασίες και τρομακτικές πιέσεις. Στη συνέχεια και καθώς το υγρό αυτό μετανα στεύει προς την επιφάνεια, χρησιμοποιείται ως θρεπτικό υλικό από βακτήρια και αυτό το κάνει να φαίνεται ότι έχει οργανική προέ λευση και "οδηγεί"' τη δημιουργία του πίσω στους δεινοσαύρους.....»
Μετά όμως από μικρό χρονικό διάστημα: α) άρχισαν να κυκλοφορούν στις ΗΠΑ βιβλία που προωθούσαν στο ευρύ κοινό τη θεωρία για το peak oil και τον φόβο για τον κόσμο χωρίς πετρέλαιο που μας περιμένει, β) έγινε η τρομοκρατική (;) επίθεση στους δίδυ μους πύργους της Νέας Υόρκης, γ) άρχισε η άνοδος των τιμών του πετρελαίου που συνε χίζεται μέχρι σήμερα. Λέτε να υπάρχει καμία σχέση ανάμεσα στα γεγονότα αυτά;
Πάντως, και ανεξάρτητα με το αν υπάρχει ή όχι σχέση ανάμεσα στα παραπάνω γεγονό τα, οι διάφοροι «ειδικοί» σε θέματα πετρελαί ου έχουν φθάσει πια στο σημείο να παραδέ χονται πως το ξαναγέμισμα κοιτασμάτων πετρελαίου και, κυρίως, φυσικού αερίου είναι κάτι που έχει παρατηρηθεί σε αρκετά κοιτάσματα. Ένα ακόμα καλά τεκμηριω μένο παράδειγμα είναι εκείνο του γιγαντιαί ου κοιτάσματος φυσικού αερίου στο Groningen της Ολλανδίας.
Και μια διαφορετική διάσταση του θέματος...
Κλείνοντας το άρθρο αυτό θα πρέπει να στα θούμε σε δύο αναμφισβήτητα και εντυπωσια κά δεδομένα. Το πρώτο είναι πως οι ΗΠΑ, μια χώρα με το 5% του παγκόσμιου πληθυ σμού, καταναλώνει το 26% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου. Με απλά λόγια, το δεδομένο αυτό δείχνει πως η κατανάλωση ενέργειας ανά άνθρωπο είναι στις ΗΠΑ εκπληκτικά μεγαλύτερη σε σχέση με οποια δήποτε άλλη χώρα και αυτό δίνει σαφή απά ντηση στο ερώτημα γιατί είναι η μοναδική υπερδύναμη και γιατί είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη διαθέσιμη ενέργεια στον κόσμο σήμερα.
Ακόμα, δείχνει και τον δρόμο που θα πρέπει να ακολουθήσει οποιαδήποτε χώρα για να τη συναγωνισθεί σε οποιο δήποτε επίπεδο, πολιτικής, οικονομικής ή στρατιωτικής ισχύος. Με άλλα λόγια, σημαί νει ότι θα πρέπει να την φθάσει στα επίπεδα της διαθέσιμης ενέργειας τόσο γενικότερα όσο και ανά κάτοικο της.
Και η αντίληψη αυτή με τη σειρά της εξηγεί απόλυτα γιατί αποτελεί πιθανή στρατηγική επιλογή των ΗΠΑ ο ενεργειακός στραγγαλισμός του κόσμου, όπως αυτός μπορεί να εξασφαλισθεί τόσο με τη μείωση της διαθεσιμότητας του πετρελαίου όσο και με την υπερβολική άνοδο της τιμής του. Και βεβαία, ένα δωράκι στους υποστηρικτές μας, τις πετρελαϊκές εταιρείες, δεν κάνει ποτέ κακό, ιδίως όταν εντάσσεται απόλυτα μέσα σε μια τακτική που αποτελεί βασική στρατηγική επιλογή επιβίωσης και διαιώνισης της κυριαρχίας μας...
Ωστόσο, το θέμα του πετρελαίου δεν κλεί νει εδώ. Αν η παράθεση στοιχείων για την αβιοτική προέλευση του αργού πετρελαίου και του φυσικού αερίου σας καθησύχασε τις ανησυχίες που προκαλούν με τις καταστρο φολογίες προβλέψεις τους οι θεωρίες τόσο της peak oil production όσο και της Olduvai Gorge, μη βιαστείτε να ανακουφιστείτε από το γεγονός ότι ο κόσμος και ο πολιτισμός μας δεν κινδυνεύει από την εξάντληση των απο θεμάτων του πετρελαίου, τουλάχιστον στα χρόνια μας ή στα χρόνια των παιδιών μας.
Και αυτό, γιατί, πράγματι, τα τελευταία χρόνια ανακαλύπτεται ένα μόνο νέο βαρέλι πετρελαίου για κάθε τέσσερα που καταναλώνουμε. Αλλά αυτό δεν έχει να κάνει μονό με τη δυσκολία του να εντοπι στούν νέα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσι κού αερίου.
Κατά βάση, σχετίζεται με μια σειρά από δυσκολίες που παρεμβάλλο νται στα σχέδια τέτοιων νέων γεωτρήσε ων από τις περισσότερες χώρες του κόσμου. Γιατί; Γιατί περισσότερες από 200 διεθνείς οργανώσεις σε όλο τον κόσμο ξεκί νησαν από τον Δεκέμβριο του 1997 και από το Κιότο της Ιαπωνίας, μια παγκόσμια εκστρατεία εναντίον της πραγματοποίη σης νέων ερευνών για την ανακάλυψη κοιτασμάτων πετρελαίου. Όπως τεκμη ριώνεται σχην ενημερωτική έκθεση των οργανώσεων Rainforest Action Network και Project Underground που κυκλοφόρησε με τον τίτλο «Τρυπώντας μέχρι τα πέρατα της γης» (Drilling to the Ends of the Earth), η ογκούμενη τρέχουσα έρευνα για πετρέ λαιο απειλεί πανάρχαια οριακά δάση σε 22 χωρες,κοραλλιογενείς υφάλους σε 38 χώρες και δάση μαγγρόβιας σε 46 τροπι κές χώρες.
Ακόμα, μια τεχνική ανάλυση της οργάνωσης Greenpeace που δημοσιεύθηκε το 1998 και βασίστηκε σε συμπεράσματα του Intergovernmental Panel on Climate Change του OHE, έδειξε πως μόνον το ένα τέταρτο των παγκόσμιων οικονομικών αποθεμά των σε "απολιθωμένα καύσιμα", δηλαδή πετρέλαιο, φυσικό αέριο και κάρβουνο μπορούν να χρησιμοποιηθούνα και να καούν, προτού να παρατηρηθεί αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας σε επικίν δυνο βάθμο και σημαντικές αλλαγές του κλίματος της Γης, στις οποίες πολλά είδη φυτών και ζώων δεν θα μπορέσουν να προσαρμοσθούν και να επιβιώσουν!
Με βάση τα παραπάνω, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε όλοι μας πως η σημαντική ερώτηση που θα πρέπει να απαντήσου με σε συλλογικό και ατομικό επίπεδο είναι: «Τι είναι σημαντικότερο, τι απειλεί περισσό τερο τη ζωή και την επιβίωση μας, η έλλειψη πετρελαίου ή η αύξηση της παγκόσμιας θερ μοκρασίας;» Εσείς, ποια απάντηση δίνετε στην ερώτηση αυτή;
Του «Πρωταγόρα» δημοσιεύτηκε σε παλαιότερο περιοδικό «Τρίτο Μάτι
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου